Qisas

O gecə ulduzlar yerə daha yaxın idi...Əlimi atıb bir-ikisini qoparmaq istədim, əllərimin ulduzlara çatmadığını bilə-bilə.

Son görüşümüzdə gedəcəyini bildiyim halda səninlə daha çox vaxt keçirmək istədim. Əslindən son xəyanətindən sonra qalmağının mümkünsüz olduğunu bilə-bilə.

“Niyə aldatdın? Axı xəyanət etmədən də yaşaya bilərdin”-dedim.

“Mən nə etdiyimi bilmirəm, təmiz başımı itirmişəm”- dedin.

Anladım ki...

Şahin Amanov üçün...


3-4 ilin söhbətidir, təqvimə qalın, qara hərflərlə yazılan günlərin birində (ya 20 yanvardı, ya da 26 fevral) şəhər kənarındakı hüzursuz və narahat hotel nömrəsində bir həyat qadınına aşiq oldum. Bəzən insan gərəksiz vaxtlarda, gərəksiz insanlara aşiq olur.

İlk dəfə o gecə anladım ki, həyatda bəzi şeylər inadla üst-üstə düşür...

Nigarançılıq...

Görəsən indi necəsən?
Saçına kim sığal çəkir?
Yoxsa yenə yanaqların,
Göz yaşlarından su içir?

Yenə dalğın baxışların,
Kimin üzünə dikilib?
Kimə naz satırsan bu gün?
Nə gizlədim, bu naz əda
Sənin boyuna biçilib...

Axırıncı qədəhdən sonra

Bütün biabırçılıq axırıncı qədəhdən sonra baş verir. Hərdən fikirləşirəm ki, sonuncu qədəhi içməsək, bütün başımıza gələnlərdən özümüzü sığortalaya bilərik.

Məclisin əvvəlində hər şey yolunda gedir. Bir, iki, üç... İçki şüşələri boşalır, dostlar bir-birinin şəninə tost deyir. İçirik, yeyirik, siqaret tüstülədə-tüstülədə kədərli pozada bir-birimizin yaradıcılığını tərifləyirik. Sonra qəfildən içimizdən kiminsə ağlına gəlir ki, onun telefonunda kədərli musiqilər var. Hərəsi bir ailənin ümid yeri olan yekə-yekə kişilər telefonu masanın ən görkəmlin yerinə qoyub, dirsəklərini masaya söykəyib kədərə qərq olurlar.

Serroz

- Sağ qabırğamın altında və mədəüstü nahiyədə, bəzən bütün qarınıma yayılan, küt və göynərtili ağrılarım var.

Yağlı yeməklərdən sonra özümü çox pis hiss edirəm. İştahsızlıqdan əziyyət çəkirəm. Tez-tez köpürəm. Bəzən üşüdürəm.

- Dayan, dayan. Nəfəs al. Telefonda diaqnoz qoymayacam ki, sənə. Ən yaxşısı gəl bizim klinikaya, səni əməlli-başlı yoxlayaq.

Türk incəsənətinin vicdanı

Onun mahnıları ilə tanış olanda dəli-dolu bir yeniyetməydim. İnsanı başqa aləmə aparan mahnılar damarıma işləyir, qanıma qarışırdı. Tələbəliyimin ilk illərində türkiyəli dostum Şahinlə islamdan, türkçülükdən danışanda, onun mahnıları ətrafında xeyli mübahisələr eləyərdik. O illərin sevimli mahnıları, sevimli müğənniləri başqaydı... Barış Mançonu, Ozan Arifi, Araz Elsəsi, Fatih Kısaparmakı dinlədiyimiz, dinlədikcə coşduğumuz vaxtlar idi... Bir də onun hayqırtılı səsindən dəli-dolu mahnıları sevə-sevə dinlərdik...

Tərcümə polemikasına sözardı

Sualdan başlayaq: Qalın-qalın kitabları tərcümə edənlər doğrudan, bacarıqlı və istedadlıdırlar, yoxsa pul qazanmaq üçün bu işə girişirlər? 

İndi tərcümə işlərini müxtəlif kompüter proqramlarının köməyi ilə həyata keçirmək, normal nəticə əldə etmək mümkündür. Müasir dövrdə rəsmi tərcümələri, sənədləri, bəzən də bədii tərcüməni müəyyən proqramlarla asanlaşdırmaq olur. Məsələn, Wordfast, TRADOS və SDLX, translate.google.com, Dilmanc və sair...

Bəzilərinin əsl siması

Bəzi qələm dostlarımız ya özləri haqda mif yaratmağa, ya da haqlarında yaranmış mifə vurulub yaşamağa öyrəşib. Meydanın boş qaldığı dövrlərdə ədəbiyyata gəlib at oynatmağa başlayan, ədəbi həyata özü-özünü gətirən bu insanlar güc-bəla ilə bir-iki şeir, bir-iki hekayə yazıb dahiliklərini elan ediblər. 

Əlləri klaviaturaya çatan kimi ona-buna söz atmağa başlayan bəzi “dostlarımız” öz potensiallarının və istedadlarının qısırlığını, qısalığını və ya kiçikliyini qəbul etmək istəmirlər. Tarixi şərait, siyasi vəziyyət hər zaman onların xeyrinə işlədiyindən bu “gülməşəkərlər” özlərinin anadangəlmə dahi olduqlarını düşünüb, sözün qarşısına çıxmaq əvəzinə, arxasında gizlənirlər. Ta fürsət düşənə kimi...

Oxunmayan kitablarım

Əvvəlcə istədim kitab oxumayan dostlarımı, həmkarlarımı, tanışlarımı tənqid edim. Amma bir anlıq əl saxladım. Çünki uzun müddətdir məni narahat edən, hətta depressiyaya düşməyimə səbəb olan bir olay məni dostlarıma, tanışlarıma “ilişmək”dən çəkindirdi.

Məni ağladan kitablar

Həyatlarını dəyişən, etkiləyən kitablar haqqında qələm dostlarım Anar Yusifoğlunun, Qan Turalının, Əziz Rzazadənin yazılarını oxudum. 

Bircə Qan Turalı ilə yaş fərqimiz bir neçə aydır. Digər yazarlarımız yaşca məndən böyük olduğu üçün mütaliə oxumaq baxımından məncə daha şanslıydılar. 

Onlar kitabın ucuz qiymətə satıldığı, az qala hər evdə kitabxana olan dövrdə doğulublar.

Mənim uşaqlığım dostlarımın uşaqlığından xeyli fərqli olub.

Yenici mütaliəyə başlayan kimi, mədrəsə təhsili və dini kitabların basqısı altında olmuşam.

“Bütün camiləri yıxsaq da...”

Qloballaşan dünya “mədəniyyəti” sürətlə köhnə, təməli olan mədəniyyətləri əzib keçir.
Dünya siyasət oyunlarının məngənəsində inləyir.

Qədim tarixə malik mədəniyyətlər yeni yaranmış “mədəniyyət”in ayaqları altında qalır. Zənnimcə III dünya savaşı məhz mədəniyyət üzərindən aparılır.

Böyük filosof Nitşe deyirdi: “Mədəniyyət tərəfindən yox edilmə təhlükəsiylə qarşı-qarşıya olan bir mədəniyyət dövrünü yaşayırıq.”

“Tərkedilmişlər” filmi

Həyat böyük bir film şirkəti kimidir. İnsanlar isə bu şirkətlə müəyyən müddətə müqavilə bağlamış çarəsiz aktyorlardır. Həyat istədiyi rolu verir insana...

Mən oynadığım bütün filmlərin ikinci dərəcəli aktyoruyam. Yalnız bir neçə dəfə filmin qəhrəmanı olmağı bacarmışam.

Bir neçə dəfə də mənfi qəhrəmanı, qapını çırpıb gedən, sərt baxışlı və soyuqqanlı tipi canlandırmışam...

Rol verilməyəndə kütləvi səhnələrdə oynamışam. Ya da epizodik bir tipi canlandırmışam. Məsələn bir bar köşəsində siqaret çəkə-çəkə dalğın baxışlarını boşluğa zilləmiş avara bir tipi...

Hər şey çox sürətlə dəyişib həyatımda...

Qadının natamamlığı

Hərdən mənə elə gəlir ki, Azərbaycan qadını böyük bir natamamlıqdan əziyyət çəkir. Bütün özəllikləri ilə, bütün gözəl keyfiyyətləri ilə bərabər Azərbaycan qadınında çatışmayan çox şey var. Çox yaxşı dost olmağı bacaran Azərbaycan qadını yaxşı sevgili, yaxşı sevgili olmağı bacaran yaxşı dost ola bilmir. Baxırsan ki, övladı üçün canından keçməyi bacaran, onun gözəl gələcəyi üçün gecə-gündüz çalışan yaxşı ana olmağı bacaran qadın, ərinin həyatını cəhənnəmə çevirib. Bəzən, ictimai cəhətdən fəal, “oxuyub-yazan” cəsarətli bir xanım, sevgilisinə elə “toy tutur” ki, qalırsan düşünə-düşünə. Yəqin ki, yazdıqlarıma ağız büzənlər, hətta məni təhqir edənlər də olacaq. Bəri başdan deyim ki, mən veriləcək reaksiyalara əvvəlcədən hazırlıqlıyam.

Bir neçə müşahidələrimi sizlərlə bölüşüb, fikirlərimi əsaslandırmağa çalışacam. Dünyanın bir nömrəli feministi, böyük yazıçı Simon de Bovuarın təxminən belə bir fikri var; “Qadın doğulmur, amma yaranır”. Bu fikirə söykənərək məsələni çözməyə çalışaq. İllərdir Azərbaycan qadını yaranmır. “Həcər qeyrətli”, “Nigar ismətli”, “Tomris cəsarətli”, “Sara xatun siyasətli” deyə-deyə biz Azərbaycan qadının yaranmasına imkan verməmişik.

Budurmu İslam? – II

Təxminən on gün əvvəl Pakistanda “Taliban” terrorçuları tərəfindən güllələnən Malala Yousafzai haqqında bir yazı yazdım.

Yazı dərc olunandan bu günədək müxtəlif saytlarda, xəbər portallarında bu yazıya qarşı özünü müsəlman hesab edən yazarların hücumu başlayıb. 

Yazıya ondan artıq cavab yazılıb, hamısı da ittiham, təhqir dolu.

Heç kim özünü İslamın keşikçisi adlandıran “Taliban”ın törətdiyi qanlı terroru tənqid etmir.

Bütün yazılarda birmənalı olaraq məni və yazının yazılmasında heç bir rolu olmayan ailəmi təhdid və təhqir edirlər.

Budurmu İslam? - I

Malala Yousafzai adı yəqin ki, çoxlarına tanış deyil.

Bu qız 14 yaşında Pakistanın 100 nüfuzlu qadınından biridir.

Bu qızcığaz BBC-nin urdu bürosu üçün yazılar yazmağa başlayanda 11 yaşı vardı.

2 gün əvvəl “Taliban” terrorçuları tərəfindən güllələndi.

Cəmi 14 yaşı olanda böyük bir terror qruplaşmasına qarşı çıxmışdı.

Malalanın günahı nədir?